Tư duy phản biện là gì? Top 5 cách rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện

Trong công việc, tư duy phản biện được xem là một kỹ năng mềm quan trọng mà các ứng viên cần có để phát triển khả năng xác định, phân tích vấn đề và đàm phán lập luận rõ ràng. Người có tư duy phản biện thường sẽ có cá tính nổi trội và được đánh giá cao giữa một tập thể. Vậy ý nghĩa của tư duy phản biện là gì? Làm thế nào để luyện tập tư duy phản biện đúng cách?

Trong bài viết dưới đây, CakeResume sẽ giúp bạn giải đáp tất tần tật về kỹ năng tư duy phản biện và những thắc mắc liên quan.

Tư duy phản biện hay còn được gọi là Critical Thinking, đây là thuật ngữ dùng để chỉ khả năng suy luận logic, lập luận rõ ràng. Từ đó, kỹ năng phản biện này giúp mỗi cá nhân giải quyết các vấn đề, xâu chuỗi sự kiện và ý tưởng một cách hợp lý nhất.

Đây chính là những lý do tại sao kỹ năng phản biện chính là một trong kỹ năng vô cùng quan trọng đối với mỗi cá nhân. Bên cạnh đó, ứng viên sở hữu càng nhiều kỹ năng cần thiết khác sẽ được các nhà tuyển dụng săn đón và đánh giá cao.

Các nhà tuyển dụng luôn mong muốn tìm kiếm các ứng viên không chỉ đạt đủ điều kiện yêu cầu mà còn sở hữu và thể hiện rõ rệt kỹ năng tư duy phản biện. Thông thường, người có tư duy phản biện sẽ có những đặc điểm như sau:

✅ Lập trường rõ ràng

Nếu bạn là một người có tư duy phản biện tốt, bạn sẽ luôn có lập trường rõ ràng và vững chắc. Bạn sẽ quan sát ở nhiều góc độ khác nhau, từ từ tiếp cận vấn đề, phân tích chi tiết và đưa ra kết luận logic phù hợp với tình huống của sự việc. 

Việc rèn luyện tư duy phản biện sẽ giúp ích cho các ứng viên ứng tuyển các vị trí về nghiên cứu thị trường tiêu dùng. Nhờ vào kỹ năng phản biện quan sát, đánh giá phản ứng của người tiêu dùng đối với một sản phẩm mới, ứng viên sẽ đưa ra được chiến lược kinh doanh và truyền thông thích hợp với từng giai đoạn phát triển cho doanh nghiệp.

✅ Tôn trọng sự thật

Khi bạn đã hiểu rõ được khái niệm tư duy phản biện, bạn sẽ nhận thấy những biểu hiện rõ rệt của người có tư duy phản biện chính là tôn trọng sự thật và ưu tiên đưa ra quyết định dựa vào thực tế sự việc diễn ra. 

Chẳng hạn như khi bạn quyết định mua một chiếc nón, bạn sẽ phân tích kỹ về công dụng của sản phẩm, hình thức của nó như thế nào và đã thật sự phù hợp với nhu cầu của bạn chưa. Đó là cách tư duy phản biện của bạn hoạt động. Tương tự như nhân sự muốn xây dựng lực lượng đại diện bán hàng trên mỗi khu vực, họ sẽ lựa chọn kỹ lưỡng các đại diện bán hàng dựa trên hiệu suất làm việc, kỹ năng bán hàng và lợi ích doanh thu mang về cho công ty.

✅ Tự tin

Sở hữu tư duy phản biện sẽ giúp cho bạn tự tin, quyết đoán trong việc bảo vệ quan điểm cũng như lập trường của bản thân. Bên cạnh đó, kỹ năng này còn làm tăng thêm nghị lực giúp mỗi cá nhân thực hiện được mục tiêu đã chọn. Khi bạn đã vững tin vào khả năng làm việc của mình, bạn mới đủ bình tĩnh phân tích và giải quyết mọi tình huống khó khăn.

✅ Tự nhận thức

Như đã đề cập ở khái niệm tư duy phản biện, đây là một khả năng suy nghĩ logic dựa trên những dữ liệu bản thân đã có. Vì thế trong mọi vấn đề, người có tư duy phản biện đều tự nhận thức rõ mọi thông tin và xác định hướng đi đúng đắn. Chẳng hạn, khi doanh nghiệp yêu cầu bạn phải chuẩn bị xây dựng quy trình đào tạo cho nhân viên về sản phẩm và khả năng giao tiếp bán hàng, điều đầu tiên bạn cần làm chính là phân tích hành vi tiêu dùng và đánh giả của khách hàng về sản phẩm.

✅ Luôn đặt câu hỏi

Kỹ năng tư duy phản biện khiến cho người sở hữu nó luôn mong muốn tất cả thông tin tiếp nhận đều trở nên rõ ràng. Vì thế bạn sẽ luôn đặt ra nhiều câu hỏi để trả lời cho vấn đề được quan tâm theo cách cụ thể nhất. Dựa vào đó, bạn sẽ đưa ra được quyết định hiệu quả trong công việc.

Biết được cách rèn luyện tư duy phản biện sẽ giúp bạn sở hữu một lối suy nghĩ tư duy logic trong việc phân tích, đánh giá một nhiệm vụ hay một vấn đề nào đó trong công việc. Vì thế hãy luyện tập tư duy phản biện thường xuyên để nâng cao được kỹ năng làm việc và tư duy của bản thân.

1. Kết hợp cùng tư duy logic

Trong quá trình rèn tư duy phản biện, bạn sẽ nhận thấy tư duy logic cũng được cải thiện lên mỗi ngày. Nhìn chung, tư duy phản biện và tư duy logic có nhiều điểm chung bởi cả hai đều liên quan đến khả năng lập luận và lý giải vấn đề.

Công việc luôn tồn tại những thử thách khác nhau, vì thế bạn phải cần tư duy logic để vượt qua khó khăn. Nếu bạn áp dụng cách tư duy phản biện đúng đắn, bạn sẽ nâng cao được hiệu suất làm việc trong quá trình xây dựng kế hoạch, đường hướng và tạo nên lợi ích cho bạn và cả doanh nghiệp. Chẳng hạn như khi bạn xem xét phản hồi của khách hàng, bạn sẽ xác định được ưu và nhược điểm của sản phẩm hoặc dịch vụ. Từ đó bạn dễ dàng đưa ra cách phát huy ưu và hạn chế nhược điểm để doanh thu được tốt hơn.

2. Trau dồi kiến thức

Tư duy phản biện không chỉ là tranh luận mà là làm thế nào để củng cố luận điểm của bản thân qua các dẫn chứng chặt chẽ. Trong trường hợp bạn tranh luận nhưng lại thiếu kiến thức sẽ khiến cho hai bên càng khó đi đến quyết định cuối cùng. Mở rộng kiến thức hoặc học thêm nhiều kỹ năng trong lĩnh vực sẽ giúp bạn tiếp cận và tiến xa hơn các vị trí cao trên con đường sự nghiệp. 

Vì thế, hãy luôn tranh thủ thời gian để trau dồi thêm kiến thức như đặt ra các câu hỏi vì sao, rèn luyện trả lời những câu hỏi IQ hoặc tham gia các khóa học kỹ năng thuộc lĩnh vực của bản thân để nâng cao kỹ năng phản bội bạn nhé!

3. Đa dạng góc nhìn

Việc bảo vệ ý kiến của bản thân bất kể đúng sai không được gọi là tư duy phản biện. Cách phản biện tốt nhất chính là bạn cần nhìn vào thực tế sự việc diễn ra, sự thật với một góc nhìn bao quát hơn để tiếp nhận thông tin chính xác và giải quyết vấn đề đúng trọng tâm.

4. Hỏi khi cần

Tương tự như yếu tố “luôn đặt câu hỏi” được đề cập ở trên, nếu bạn không rõ bất kỳ nội dung nào thì hãy chủ động đưa ran thắc mắc. Từ đó bạn sẽ có cơ hội học hỏi quý giá và rèn luyện tư duy phản biện đúng cách thông qua kỹ năng nghiên cứu, phân tích dữ liệu và xác định vấn đề.

5. Mở rộng mối quan hệ

Một trong những điều quan trọng của cách rèn luyện tư duy phản biện chính là biết cách mở rộng các mối quan hệ (networking). Đây là cách tiếp cận thông tin và giải quyết vấn đề một cách đúng đắn và hiệu quả. Thông qua nhiều ý kiến, lời khuyên từ các chuyên gia trong lĩnh vực, bạn sẽ có thể học hỏi và thấu hiểu được cách tư duy phản biện giải quyết vấn đề của họ.

--- Tác giả bài viết: Layla Le ---