Các ngôn ngữ lập trình nên học ngay hôm nay để trở thành developer

Các ngôn ngữ lập trình là cầu nối giữa con người và máy tính, mở ra cánh cửa đến với thế giới công nghệ, và bao gồm nhiều loại khác nhau, với những đặc điểm riêng để phù hợp với từng mục tiêu và yêu cầu cụ thể.

Từ các loại thường gặp như ngôn ngữ lập trình C và C++ cho đến các dòng mới như Python và JavaScript, sự đa dạng của các ngôn ngữ này phản ánh tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin - một trong những xu hướng nghề nghiệp tương lai ở Việt Nam.

Cùng tìm hiểu ngôn ngữ lập trình là gì và các ngôn ngữ lập trình phổ biến dành cho người mới bắt đầu trong bài viết này!

Là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, ngôn ngữ lập trình đóng vai trò như một phương tiện để chúng ta có thể giao tiếp với máy tính và hướng dẫn máy tính thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. 

🟢 Khái niệm ngôn ngữ lập trình:

Hiểu đơn giản, programming language - ngôn ngữ lập trình là một hệ thống các quy tắc và cú pháp được sử dụng để xây dựng các chương trình máy tính, giúp chúng ta biến ý tưởng và thuật toán thành các lệnh và câu lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực thi.

Không giống như con người chúng ta, máy tính “tư duy” ở dạng nhị phân bao gồm một chuỗi số 1 và 0. Thông qua ngôn ngữ lập trình, chúng ta có thể dịch những câu lệnh mà mình muốn máy tính thực hiện thành các số 1 và 0. Nói cách khác, ngôn ngữ lập trình được tạo thành từ một loạt các biểu tượng đóng vai trò là cầu nối giữa con người và máy tính.

🟢 Các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình:

Các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình thường bao gồm từ khóa, cú pháp, biến, hàm và thư viện. Trong đó:

• Từ khóa là các từ đặc biệt được sử dụng để định nghĩa các câu lệnh và cấu trúc điều khiển;
• Cú pháp là quy tắc về cách viết các câu lệnh và cấu trúc của ngôn ngữ; 
• Biến là các định danh để lưu trữ dữ liệu;
• Hàm là các đoạn mã được đặt tên để thực hiện các tác vụ cụ thể;
• Thư viện là tập hợp các mã nguồn được viết sẵn để sử dụng lại trong các chương trình.

🟢 Có mấy loại ngôn ngữ lập trình?

Nhìn chung, các ngôn ngữ lập trình phổ biến được chia thành hai loại chính: ngôn ngữ lập trình cấp thấp và ngôn ngữ lập trình cấp cao. 

• Ngôn ngữ lập trình cấp thấp có đặc điểm tương tự với mã máy hoặc nhị phân hơn. Do vậy, nhiều người có thể sẽ gặp chút khó khăn khi đọc hệ thống ngôn ngữ này (mặc dù chúng vẫn dễ hiểu hơn 1 và 0). Ưu điểm của nhóm cấp thấp nằm ở khả năng kiểm soát chính xác cách thức hoạt động của máy tính.
• Ngôn ngữ lập trình cấp cao có cách thức hoạt động gần giống với cách con người giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày. Nhờ việc sử dụng từ ngữ (như order, run, request, v.v.) thay cho hệ nhị phân, nhóm cấp cao dễ thao tác hơn rất nhiều dù mất nhiều thời gian dịch sang mã máy để máy tính xử lý.

Các ngôn ngữ lập trình đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng ứng dụng và phần mềm. Nắm rõ khái niệm, các thành phần cơ bản và sự phân loại ngôn ngữ là cơ sở để khám phá và phát triển trong lĩnh vực này. 

Ngoài ra, đây cũng là một trong những kỹ năng chuyên môn quan trọng nếu bạn xác định theo đuổi công việc IT trong tương lai. 

Khi bước vào thế giới công nghệ thông tin nói chung và phát triển phần mềm nói riêng, người mới làm quen thường bối rối vì không biết nên bắt đầu học từ đâu. Mỗi loại ngôn ngữ sẽ cho phép bạn thực hiện nhiều ý tưởng khác nhau, từ xây dựng trải nghiệm thực tế ảo cho đến sáng tạo trò chơi điện tử.

Thậm chí còn có một loại ngôn ngữ lập trình được tạo bởi các … biểu tượng cảm xúc (emoji) nữa đấy! Trong phần này, chúng ta sẽ điểm danh một số loại phổ biến và mục đích sử dụng của chúng nhé. 

Theo danh mục PYPL Index của GitHub, các ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất bao gồm:

1. C và C++

Ngôn ngữ lập trình C và C++ là hai cái tên không thể không nhắc đến. C là một trong những ngôn ngữ cổ điển và mạnh mẽ nhất. Nó được sử dụng rộng rãi trong việc phát triển hệ điều hành, các ứng dụng nhúng, phần cứng và các dự án đòi hỏi hiệu suất cao.

Trong khi đó, C++ là một phiên bản mở rộng của C. Đây là một trong những ngôn ngữ lập trình hiệu quả nhất và được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, bao gồm VR, phát triển phần mềm và trò chơi, robotics và điện toán.

2. R

R là ngôn ngữ lập trình dùng để trả lời các câu hỏi bằng cách phân tích, trực quan hóa dữ liệu và thực hiện các nhiệm vụ thống kê phổ biến trong giới khoa học dữ liệu.

R cung cấp nhiều chức năng và thư viện mạnh mẽ để xử lý, khám phá và biểu diễn dữ liệu, cũng như thực hiện các phép thống kê và phân tích số liệu. Với cú pháp linh hoạt và khả năng tương tác cao, R là một công cụ quan trọng cho các nhà khoa học dữ liệu và nhà phân tích.

3. Python

Ưu điểm của Python là tính đa năng, linh hoạt. Python được sử dụng trong phát triển web, khoa học dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa. Nhiều người lựa chọn học ngôn ngữ lập trình Python đầu tiên khi mới bắt đầu học về lập trình.

4. Java

Java là ngôn ngữ lập trình cũng rất phù hợp cho người mới bắt đầu và có thể được sử dụng trong ứng dụng di động, phát triển phần mềm và phát triển hệ thống lớn, đồ sộ. Hiện nay, nhiều trường học dạy môn khoa học máy tính cũng cho học sinh làm quen với Java trước tiên.

5. JavaScript

JavaScript rất thân thiện với front-end và back-end. Nó tương thích với các dự án phát triển ứng dụng web, trò chơi và ứng dụng di động. JavaScript cho phép lập trình viên tạo ra các chức năng tương tác trên trang web, thay đổi nội dung động, và xử lý sự kiện từ người dùng.

Với khả năng tương thích trên nhiều trình duyệt và cú pháp dễ học, JavaScript là một công cụ quan trọng cho việc xây dựng các trang web và ứng dụng đa nền tảng.

6. C# (C Sharp)

C# (C Sharp) là công cụ phát triển bởi Microsoft, chủ yếu được sử dụng trong việc phát triển ứng dụng Windows, ứng dụng di động và phát triển game. C# kết hợp tính linh hoạt của ngôn ngữ lập trình C++ với sự dễ sử dụng và an toàn của Java. Với C#, lập trình viên có thể tạo ra các ứng dụng đa nền tảng, hỗ trợ đa luồng và có khả năng xử lý dữ liệu mạnh mẽ.

7. PHP

PHP là ngôn ngữ lập trình máy chủ, có cú pháp dễ hiểu và học, và hỗ trợ nhiều hệ quản trị cơ sở dữ liệu phổ biến như MySQL, PostgreSQL và SQLite.

PHP cung cấp nhiều thư viện và khung làm việc (framework) mạnh mẽ như Laravel và CodeIgniter, giúp developer xây dựng các ứng dụng web nhanh chóng và hiệu quả. Nếu bạn quan tâm đến việc xây dựng các ứng dụng web và hoạt động tốt với cơ sở dữ liệu và HTML, PHP là một lựa chọn tuyệt vời đấy!

8. Kotlin

Kotlin là một ngôn ngữ lập trình mã nguồn mở được phát triển bởi JetBrains, phổ biến trong phát triển web và phát triển Android. Kotlin kế thừa ưu điểm của Java và cung cấp nhiều tính năng và cải tiến, giúp tăng năng suất lập trình và giảm độ phức tạp của mã nguồn. 

9. Swift

Swift là ngôn ngữ lập trình iOS và macOS được Apple phát triển dành riêng cho ứng dụng hoạt động trên hai hệ điều hành này. Swift hỗ trợ nhiều tính năng hiện đại như an toàn kiểu dữ liệu, tự động quản lý bộ nhớ, và hỗ trợ đa luồng. Với Swift, việc phát triển ứng dụng trở nên nhanh chóng, hiệu quả và linh hoạt hơn.

10. Ruby

Ruby là ngôn ngữ lập trình được phát triển trong những năm 1990 ở Nhật Bản, có đặc tính linh hoạt và dễ đọc. Ruby được sử dụng trong phát triển web (với framework Ruby on Rails) và nhiều ứng dụng khác. Ruby on Rails giúp đơn giản hóa quy trình phát triển ứng dụng web và cung cấp nhiều công cụ hữu ích.

📍Kết luận

Trên đây mới chỉ là 10 loại trong danh sách các ngôn ngữ lập trình phổ biến. Trong lĩnh vực phát triển phần mềm và khoa học máy tính ngày nay còn có vô số ngôn ngữ lập trình phục vụ cho nhu cầu phát triển ứng dụng và giải quyết các vấn đề khác nhau. Do đó, việc lựa chọn học ngôn ngữ lập trình nào sẽ phụ thuộc rất nhiều vào mục đích sử dụng của bạn. 

Qua bài viết này, CakeResume hy vọng bạn đã có cái nhìn khái quát ngôn ngữ lập trình là gì và có thể đưa ra quyết định phù hợp với mục tiêu và định hướng phát triển của mình. Hãy sẵn sàng tiếp tục hành trình khám phá và học tập, với niềm đam mê vượt qua mọi thách thức trong thế giới đa dạng của nghề IT nhé!

--- Tác giả bài viết: Yifang ---