B2C là gì? Mô hình kinh doanh B2C hoạt động thế nào?

Mô hình B2C là một hình thức thương mại phổ biến của nền kinh tế Việt Nam cũng như toàn cầu, đặc biệt là trong thời đại số hóa ngày nay. Cấu trúc kinh doanh này liên quan trực tiếp đến hầu hết các giao dịch hàng ngày của bạn, từ mua hàng tạp hóa đến mua sắm trực tuyến.

Vậy B2C là gì? Các doanh nghiệp B2C có thể hoạt động theo những cơ chế nào? Và những kỹ năng nào là quan trọng định hướng nghề nghiệp hiệu quả với các mô hình này? Cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé!

📌 B2C là viết tắt của từ gì?

Thuật ngữ B2C là viết tắt của Business-to-Consumer, tạm dịch là “từ doanh nghiệp đến khách hàng”. 

B2C được dùng để chỉ những hình thức kinh doanh mà trong đó doanh nghiệp trực tiếp bán sản phẩm và dịch vụ cho người tiêu dùng - những người dùng cuối (end-users) của sản phẩm hay dịch vụ đó, mà không qua trung gian.

📌 Ví dụ về mô hình B2C ở Việt Nam

Mô hình B2C tập trung vào việc tạo dựng mối quan hệ với người tiêu dùng bằng cơ chế hoạt hoạt động tối giản mà hiệu quả, và vì vậy thường xuất hiện trong các ngành như dịch vụ trực tuyến, giải trí, thực phẩm, thời trang,...

Ở Việt Nam, một số ví dụ về mô hình B2C có thể kể đến là:

• Các sàn thương mại điện tử: Lazada, Shopee, Tiki - nơi hàng ngàn sản phẩm thuộc nhiều danh mục từ thời trang, thực phẩm, mỹ phẩm được bán trực tiếp cho người dùng cuối
• Các công ty tài xế, giao hàng công nghệ: Grab, Be, Baemin... là những mô hình B2C tiêu biểu ở Việt Nam, vì họ cung cấp dịch vụ vận chuyển và gọi xe các cá nhân có nhu cầu.  
• Các chuỗi cửa hàng: Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh, Bách Hóa Xanh,... là những mô hình kinh doanh B2C bán lẻ cực kỳ thành công ở Việt Nam.

📌 Phân biệt B2C và B2B

Khác với B2C, B2B là viết tắt của Business-to-Business - mô hình kinh doanh mà trong đó một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, giải pháp hay sản phẩm cho một doanh nghiệp khác, thay vì cho người dùng cá nhân. Ví dụ về doanh nghiệp B2B là các nhà bán buôn hay công ty phần mềm.

Dưới đây là một số điểm khác biệt giữa B2C và B2B.

Trong mô hình B2C này, khách hàng mua sản phẩm hoặc dịch vụ trực tiếp từ trang web hoặc ứng dụng thương mại điện tử của người bán. Người bán có thể là nhà sản xuất quy mô lớn hoặc doanh nghiệp địa phương (local brand) nhỏ.

Các mô hình thương mại điện tử cũng là B2C trực tiếp, các sàn này có thể mua sản phẩm của các doanh nghiệp khác, nhưng sau đó bán trực tiếp cho người tiêu dùng.

Với mô hình Sales B2C này, kênh trung gian có nhiệm vụ kết nối người mua và người bán lại với nhau. Thay vì sở hữu một sản phẩm hoặc dịch vụ, họ tận dụng hoạt động tiếp thị và tối ưu hóa các công cụ tìm kiếm (SEO) để kết nối những người tiêu dùng có nhu cầu với các nhà cung cấp.

Ví dụ về các bên trung gian là những trang web du lịch như Traveloka, hay các nền tảng so sánh giá như Google Shopping hay Google Flights.

Các kênh trung gian online này tham gia vào mô hình kinh doanh B2B bằng cách tính hoa hồng và phí quảng từ các nhà cung cấp, nhưng người tiêu dùng cuối cùng của họ vẫn là các cá nhân.

Mô hình B2C dựa trên quảng cáo kết nối doanh nghiệp với người tiêu dùng thông qua các nội dung online có nhiều lượt xem. Mô hình này sử dụng nội dung mạng để thu hút người truy cập vào các trang web bán sản phẩm.

Việc doanh nghiệp chạy quảng cáo online trên các nền tảng như Facebook, Instagram và YouTube đều là ví dụ dễ thấy của quảng cáo B2C.

Trong mô hình B2C này, các nền tảng trực tuyến bạn dịch vụ cho người tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ trả phí tài khoản (subscription) để truy cập vào nội dung hoặc sản phẩm tiêu dùng cụ thể.

Nhiều nhà ấn phẩm và dịch vụ phát trực tuyến kết hợp cả B2B và B2C vào mô hình kinh doanh của họ. Ví dụ, dịch vụ phát trực tuyến Netflix vừa bán quyền truy cập nội dung cho người xem, vừa bán không gian quảng cáo cho các doanh nghiệp.

Để thành công trong mô hình kinh doanh Business-to-Consumer, bạn cần tiếp cận và phục vụ nhóm đối tượng khách hàng đông đảo và đa dạng. Trong những kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm dưới đây là những yếu tố cần thiết để làm việc với mô hình B2C:

1. Tư duy cập nhật và linh hoạt

Thông thường nếu làm việc trong một mô hình B2C, bạn có thể không cần nhiều kinh nghiệm như B2B. Tuy nhiên, đừng bao giờ bỏ qua việc học thêm những kỹ năng sales mới và luôn cập nhật các xu hướng mới hay nhu cầu của khách hàng.

Thị trường B2C nói chung cũng luôn có xu hướng phát triển nhanh và khó đoán. Việc luôn giữ một tư duy sẵn sàng chấp nhận sự thay đổi sẽ giúp bạn dẫn đầu, thay vì phải rơi vào trạng thái căng thẳng khi một kế hoạch không hoạt động như mong muốn ở một thị trường nhất định.

2. Kỹ năng bán hàng - Sales

Sales B2C đơn giản hơn sales B2B vì có ít người tham gia vào quá trình ra quyết định hơn. Bạn thường chỉ có một người để thuyết phục trên mỗi đơn hàng. Nhưng điều này cũng có nghĩa là bạn chỉ có một cơ hội duy nhất để “chốt đơn”.

Với vai trò là một nhân viên bán hàng B2C, bạn cần phải hiểu rõ về giá trị thương hiệu và có khả năng so sánh đó với các đối thủ cạnh tranh, từ đó tiếp cận khách hàng trực tiếp và nhanh chóng. Những kỹ năng giao tiếp như lắng nghe, đàm phán,... cũng đặc biệt quan trọng trong B2C.

3. Kỹ năng tiếp thị - Marketing

Trong B2C marketing, các chiến lược kỹ thuật số, chẳng hạn như SEO, tiếp thị truyền thông xã hội hay tiếp thị qua email, rất quan trọng để tiếp cận người tiêu dùng. Nhưng nếu thông điệp của nhãn hàng không đủ mạnh, các chiến lược này sẽ không có hiệu quả.

Quyết định mua hàng B2C thường dựa trên cảm xúc của người mua đối với thương hiệu. Vì thế các nhà tiếp thị B2C phải biết cách tạo ra nhu cầu mua sắm bằng việc phát triển thương hiệu phù hợp với xu hướng xã hội. 

4. Kỹ năng phân tích dữ liệu 

Việc biết cách thu thập và sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để hiểu hành vi của khách hàng, đo lường hiệu suất tiếp thị sẽ giúp bạn điều chỉnh các chiến lược sales và marketing hiệu quả.

Với cách doanh nghiệp B2C nhỏ hoặc mới bắt đầu, các công cụ như Google Analytics, MixPanel hay Tableau đều không khó sử dụng. 

📍 Kết luận

Bức tranh cơ hội việc làm B2C trong tương lai rất có triển vọng, với nhiều cơ hội trong kinh doanh online, dịch vụ giao hàng, logistics, tài chính số, quản lý thương hiệu và marketing,...

Công cụ tìm kiếm việc làm của CakeResume giúp người tìm việc tiếp cận và tận dụng những cơ hội nghề nghiệp đang phát triển trong lĩnh vực B2C tại Việt Nam, cũng như trên thế giới.

--- Tác giả: Dasie Pham ---